Analiza Behawioralna Stosowana, inaczej Stosowana Analiza Zachowania (skrót ABA od ang. Applied Behavior Analysis) ABA jest metodą, która wykorzystuje prawa uczenia się, takie jak warunkowanie instrumentalne oraz warunkowania klasyczne, w pracy z osobami z zaburzeniami rozwojowymi. Aktualnie terapia ABA oparta jest na kilkudziesięcioletnim doświadczeniu.
Autyzm jest zaburzeniem rozwojowym, które rozpoczyna się we wczesnym dzieciństwie. Przyczyny tego zaburzenia nie są jeszcze dostatecznie zbadane i poznane. W związku z tym diagnoza autyzmu opiera się na stwierdzeniu obecności charakterystycznych zachowań związanych z tym zaburzeniem. Autyzm charakteryzuje się występowaniem głębokich, jakościowych nieprawidłowości w interakcjach społecznych i komunikacji (zarówno werbalnej, jak i niewerbalnej), a także występowaniem ograniczonych, powtarzających się i stereotypowych wzorców zachowań, zainteresowań i aktywności.
W rozumieniu behawioralnym autyzm diagnozowany jest na podstawie występowania objawów czyli deficytów i nadmiarów behawioralnych. Deficyty behawioralne to umiejętności, których dziecko nie posiada, a które powinno już opanować na danym etapie rozwojowym. Nadmiary behawioralne to zachowania, które dziecko prezentuje mimo iż nie występują one u dzieci prawidłowo rozwijających się. Są to zachowania, które utrudniają rozwój oraz prawidłowe funkcjonowanie. Tak więc analitycy zachowania traktują autyzm jako zbiór zachowań.
Celem terapii zatem jest zminimalizowanie nadmiarów oraz deficytów behawioralnych. Zadaniem oddziaływania behawioralnego jest ograniczenie zachowań utrudniający prawidłowe funkcjonowanie oraz zdobycie umiejętności, które te życie poprawią.
Specyfika zaburzeń funkcjonowania dzieci z autyzmem, przede wszystkim w sferze kontaktów społecznych i komunikacji, stanowiła i nadal stanowi ogromne wyzwanie dla rodziców, nauczycieli i terapeutów. Tradycyjne formy interwencji terapeutycznej okazały się nieskuteczne wobec tak globalnych deficytów rozwojowych. Najlepsze rezultaty, czego dowodzą obiektywne badania, przynosi wczesna, intensywna terapia behawioralna, oparta na założeniach Stosowanej Analizy Zachowania. Podstawowym celem takiej interwencji jest kształtowanie u dziecka jak największej ilości zachowań adaptacyjnych, które mają przybliżyć pacjenta do niezależności oraz umożliwić mu jak najlepsze funkcjonowanie w środowisku.
Program intensywnej terapii behawioralnej przyniesie oczekiwane rezultaty, gdy zostaną spełnione pewne Warunki. Główną rolę odgrywa przygotowanie merytoryczne oraz praktyczne osób, które będą go realizować. Udział rodziców w terapii jest wręcz nieoceniony. Ważnym jest, aby rodzice byli regularnie informowani o aktualnym etapie terapii oraz stale poszerzali swoją wiedzę w zakresie autyzmu oraz terapii behawioralnej.